MADDE KULLANIMI VE ÖNLENMESİ

Yaşam özgürlüktür;

İnsanlar özgürlükleri için savaşır hatta ölürler. Ama bazen kendi elleriyle özgürlüklerini yok eder ve bağımlı olurlar…

Sigaraya, alkole, uyuşturucu maddelere, internete, kumara ya da başka şeylere bağımlı olabilir insan. Bağımlılık çat kapı gelmez. Süzülür girer içeri ve yerleşir kalır. İnsanın yenilgiye uğradığı noktadır bağımlılık.

Madde bağımlılığı ise;

Madde kullanımı sonucunda gelişen ruhsal, bedensel ve toplumsal sorunların oluşması, kullanılan maddenin yarattığı ruhsal ya da bedensel etkiyi sağlamak için alınan miktarın sürekli olarak artırılması, maddenin çoğu kez tasarlandığından daha yüksek miktarlarda ya da daha uzun bir dönem süresince alınması, maddenin alınmaması ya da azaltılması sonucunda yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkmasıdır.

Bağımlılık zaman içinde gelişir. Kişi bağımlı olmadan yapılacak girişimler önemlidir. Bu nedenle bağımlılık sürecini iyi bilmek önlemede çok gereklidir.

 “Belki kullanabilirim”, “Korkuyorum ve merak ediyorum”, “Bir kereden bir şey olmaz”, “Bir daha asla!”, “Ben bağımlı olmam, istersem bırakırım”, “Bu meret bırakılmaz ki!”, “Bırakmak zorundayım”, “Artık bırakacağım”, “Bıraktım, bir daha başlamam” döngüsünden oluşan bir süreçtir.

Kişi önce maddeye karşı merak duyar. Kullansam acaba neler olur diye merak eder ama aynı zamanda maddenin etkilerinden korkar. Merak korkuyu yener ve kişi “Bir kereden bir şey olmaz” diyerek kullanmaya başlar. Bundan sonraki her kullanışı son kullanışı olacaktır ama beklenen son hiç gelmez. Bağımlı olduğunu inkar eder ve maddeyi kontrol edebileceğini iddia eder. Kişi dibe vurduğunda artık bırakmak zorunda olduğunu anlar. Bir süre bırakır da. Fakat kişi kendine güven kazandıkça madde ile ilgili sıkıntılarını unutacak ve tekrar “bir kere” deneyecektir. Bir kere denemekle kalmayıp kullanımı eskisi gibi olacaktır. Böylece bağımlılık bir kısır döngü haline gelecektir.

Aileler olarak madde bağımlılığını önlemek için neler yapabiliriz?

Güçlü ve pozitif aile bağları, ebeveynlerin çocuklarının arkadaşlarından ve neler yaptıklarından haberdar olması, aile içi kuralların açık olması ve herkesin bunlara uyması, ebeveynlerin çocuklarının yaşamlarına ilgili olmaları, okul başarılarını takip etmeleri, okullarla kurulmuş güçlü bir bağ, uyuşturucu kullanımı ile ilgili doğru bilgilenme madde bağımlılığının önlenmesinde ön plana çıkan noktalardır.

Çocukların sigaraya başlama nedenleri konusunda bilgili olmak da önleme konusunda bize yardımcı olacaktır;

Büyümenin bir sembolü olarak görülmesi, reklam ve filmlerin özendirici etkisi, meydan okuma tarzı, arkadaş grubuna ayak uydurma çabası olarak bu nedenler sıralanabilmektedir.

Sigara kullanan çocuğumuzu anlayabilmemiz daha kolaydır peki madde kullanan kişiyi aile nasıl anlar?

En kesin yöntem kan ve idrar testleri olmakla beraber, böyle bir durumdan şüphelendiğinizde ilk önce çocuğunuzu “çaktırmadan izlemek” ve bilgi toplamak, kendinizi hazır hissettikten sonra da oturup çocuğunuzla konuşmak gerekir. Bu yöntemi denedikten sonra testlere başvurmanız daha uygun olacaktır.

Arkadaşlarıyla ilgili bilginizin olması, onun arkadaş çevresindeki farklılaşmalara karşı duyarlı hale gelmenize yardımcı olur.

Dış görünüşüne özenmemesi, hareketlerinde yavaşlama ve sürekli yorgun olması, yemek yemesinde alışılmışın dışında değişiklikler meydana gelmesi ve aşırı sinirli olması sizin için ipucu niteliği taşımaktadır. Ancak ergenlik döneminin doğal özellikleriyle bu belirtilerin benzeşirler. İkisini karıştırmayı önlemek için en iyi yöntem, “ergenlik dönemi” özelliklerinin neler olduğunu bilmenizdir.

Tedavi çok uzun süren bir çaba olduğu ve bağımlılık ilacı olmayan bir davranıştır. Madde kullanımının fizyolojik etkileri algılamada, gerçeklik değerlendirmede sorun yaratmaktadır. Çünkü merkezi sinir sistemi ve diğer organları etkilemektedir. Bazı maddelerin fizyolojik etkileri hemen görülmekteyken alkol gibi, bazılarınınki daha sonra ortaya çıkmaktadır tütün ürünlerinde olduğu gibi. Bağımlılığın getirdiği sosyal ve ekonomik zorluklar        sonucu insanlar yasal olmayan eylemler yapabilmekte ve suç işlemektedir. Para kazanabilmek için insanlar yanlış davranışlara yönelmektedir. Kullanıcılar kullanmayanlara kötü örnekler oluşturmakta ve yeni kullanıcıların ortaya çıkmasını sağlayabilmektedir. Uyuşturucu kullanımı tüm topluma zarar verir. Bulaşıcı bir şekilde yaygınlaşır. İnsanlar sömürülür.

 Çocuğunuzun Madde Kullanımını Önlemek İçin Ne Gerekli ?

Çocuğunuz için en iyisini isterken gözden kaçırabileceğiniz şeyler olabilir. Önemli olan bu noktaların farkında olmanızdır. Eğer bunların bilincinde olursanız iletişimde ya da disiplin kurallarının uygulanmasında çıkabilecek aksiliklerin nedenlerini daha kolay yakalayabilirsiniz ve çocuğunuzla daha iyi iletişim kurabilirsiniz.

İstediğiniz gibi davranmadığında bu sizde öfke yaratabilir ve buna engel olamadığınız anda aklınıza gelen şeyleri söylemeye başlarsınız; biraz düşündüğünüzde nasıl farkında olmadan bazen yargılayıcı bir dil kullandığınızı görebilirsiniz. Deneyimlerinizi çocuklarınızla paylaşmanız önemli ancak bunlar nasihat tarzında olduğu anda çocuğunuzun kapıları size kapanıyor ve iletişiminiz daha başlamadan bitmiş oluyor. Tehdit ederek konuşmamız o an için çocuğunuzu sadece korkutmaya yarar; ama etkili olmaz. Söylediğiniz şeyi gerçekleştirmediğinizde de yaptığınız her türlü uyarının zamanla ciddiye alınma olasılığı düşer.

En önemli nokta çocuğunuzla olan iletişim dilidir. Eğer ne istediğinizi ve bunu neden istediğinizi ona anlatır; beklentilerinizi onun potansiyeline göre belirlerseniz çocuğunuzun bunları yerine getirme olasılığı artar. Bir sıkıntısından, sorunundan bahsettiğinde hemen etiket koymayı, ne olduğunu bulmayı denemek yerine dinlemek ve kendisini ifade etmesine müsaade etmek daha uygun olacaktır.  O anda ne hissediyor, ne yaşamış, neye ihtiyacı var, bunları anlamaya çalışın. Yapılmaması gereken bir şeyi yapmış olsa bile bunu ahlak dersi verir tarzda değil; yaptığının olumsuz sonuçlarını (nelere yol açtığını) ve uyandırdığı duyguları dile getirmeniz yerinde olacaktır.